คู่มือการใช้คอนกรีตทนไฟ
ปูนทนไฟ (Refractory Motars) คือวัสดุทนไฟที่ใช่ก่ออิฐทนไฟแต่ละก้อนให้ยึดติดกันช่วยให้โครงสร้างสามารถคงรูปร่างอยู่ได้ และช่วยป้องกันการรั่วไหลและวัตถุดิบภายในเตา มีคุณสมบัติทนทานต่ออุณหภูมิสูงได้ เช่นเดียวกับวัสดุทนไฟชนิดอื่น ๆ
ประเภทปูนทนไฟ แบ่งได้เป็น 2 ชนิด
1. ปูนทนไฟ ชนิดที่ต้องให้ความร้อนจึงจะแข็งตัว (HEAT SETTING MORTARS) เป็นปูนทนไฟชนิดผงแห้ง (DRY TYPE) ซึ่งการใช้งานต้องนำไปผสมน้ำตามสัดส่วนที่กำหนดไว้ข้างถุงก่อนการใช้งาน ปูนทนไฟชนิดนี้ให้ความแข็งแรงสมบูรณ์เมื่อได้รับความร้อนสูงเกินกว่า 1000 องศาเซลเซียส ตัวอย่างปูนทนไฟชนิดนี้ได้แก่ MORTAR 30-HM, MORTAR 43-HM, และ MORTAR 70-HM เป็นต้น
2. ปูนทนไฟชนิดให้ความแข็งแรงที่อุณหภูมิห้อง (AIR SETTING MORTARS) ปูนทนไฟชนิดนี้มีทั้งชนิดผง (DRY TYPE) ซึ่งต้องผสมน้ำก่อนนำมาใช้งาน และชนิดเปียก (WET TYPE) ซึ่งผสมเสร็จพร้อมใช้งานได้ทันที ปูนทนไฟชนิดให้ความแข็งแรงที่อุณหภูมิห้องนี้จะเกิดปฏิกิริยาให้ความแข็งแรงได้เอง ณ อุณหภูมิห้อง ตัวอย่างปูนทนไฟชนิดนี้ได้แก่ MORTAR 30-AM(W) , MORTAR 43-AM(W), MORTAR 1-AM(D) และ MORTAR 80-PM เป็นต้น
หลักการเลือกใช้ปูนทนไฟ
1. พิจารณาว่าอุณหภูมิใช้งานสูงถึง 1000 องศาเซลเซียสหรือไม่ หากไม่ถึงควรใช้ปูนทนไฟชนิดให้ ความแข็งแรงที่อุณหภูมิห้อง
2. พิจารณาว่าตำแหน่งที่นำปูนทนไฟไปใช้งานต้องรับน้ำหนักหรือเคลื่อนไหวหรือไม่ เช่น หม้อเผา ปูนซีเมนต์ ,รถเตา เป็นต้น กรณีที่รับน้ำหนักหรือเคลื่อนไหวควรใช้ปูนทนไฟชนิดให้ความแข็งแรง ที่อุณหภุมิห้อง
3. ควรเลือกปูนทนไฟให้เหมาะสมกับคุณภาพของอิฐทนไฟ โดยสามารถดูได้จากตารางแสดง คุณสมบัติ ทั้งนี้ต้องขึ้นกับอุณหภูมิการใช้งานเป็นหลัก
4. พิจารณาความสะดวกในการทำงาน ซึ่งปูนทนไฟชนิดเปียก (WET TRYPE) จะให้ความสะดวกและ ประหยัดเวลาในการเตรียมมากกว่า
5. ต้องสามารถทนต่อปฏิกิริยาเคมีที่เกิดขึ้นในเตาเผานั้นได้ด้วย
การเตรียมปูนทนไฟ
การเตรียมปูนทนไฟชนิดแห้ง ( DRY TYPE MORTARS)
1.ตวงน้ำสะอาดที่ใช้ผสมปูนทนไฟตามเปอร์เซ็นต์น้ำที่กำหนดไว้ที่ถุง
2.โรยผงปูนทนไฟลงในถังผสมทีละน้อยจนหมด ซึ่งในขณะที่โรยปูนทนไฟให้เปิดสว่านไฟฟ้าติด ใบพัดกวนอยู่ตลอดเวลา
3.กวนต่ออีกจนกว่าปูนทนไฟจะเป็นเนื้อเดียวกันและเหนียวพอเหมาะกับการใช้งาน
4.ถ้าเป็นชนิดแห้งแข็งตัวที่อุณหภูมิต้องควรหมักทิ้งไว้ 24 ซม. และต้องกวนอีกครั้งก่อนนำไปใช้งาน
การเตรียมปูนทนไฟชนิดเปียก (WET TYPE MORTARS)
1.เปิดปากถังใช้สว่านไฟฟ้าติดใบพัดกวนปูนทนไฟให้ทั่วโดยใช้เวลาประมาณ 5-10 นาที
2.หากเนื้อปูนทนไฟข้นเกินไปให้เติมน้ำสะอาดปรับความหนีดของปูนทนไฟให้เหมาะสมกับการใช้งาน และต้อง กวนปูนทนไฟนั้นให้เป็นเนื้อเดียวกันก่อนนำไปใช้งาน
วิธีการทดสอบความเหนียวที่เหมาะสมของปูนทนไฟ
การทดสอบความเหนียวของปูนทนไฟทำได้โดยใช้เกรียงตักปูนทนไฟขึ้นมาแล้วใช้เกรียงลงในแนวดิ่ง ถ้าปูนทนไฟยังคงติดเกรียงอยู่เมื่อสลัดเบา ๆ ปูนทนไฟจะหลุดออกมาจากเกรียง แสดงว่าปูนทนไฟ มีความเหนียวเหมาะสมกับการใช้งาน แต่ถ้าปูนทนไฟเนื้อไหลหลุดออกจากเกรียงทันที แสดงว่าปูนทนไฟนั้นเหลวเกินไป จะทำให้เกิดการหดตัวและมีรอยร้าวเมื่อปูนทนไฟแห้ง ถ้าผสมแห้งเกินไปจะเกิดรอยร้าว และจะได้งานที่มีความหนาของปูนทนไฟไม่เรียบสม่ำเสมอกัน
การใช้งาน
1.ในการเตรียมปูนทนไฟทิ้งไว้เป็นเวลานาน ๆ ควรกวนให้เป็นเนื้อเดียวกันอีกครั้งก่อนนำมาใช้งาน
2.ฉาบปูทนไฟลงบนผิวอิฐทนไฟที่จะนำมาก่อทั่วทั้งหน้าอิฐ ให้มีความหนาไม่เกิน 2 mm.
3.ใช้ฆ้อนยางปรับแต่งระดับด้วยการตีอิฐทนไฟให้อยู่ในระดับเดียวกัน ซึ่งอาจทำให้ปูนทนไฟเยิ้ม ออกมาตามแนวก่อเล็กน้อย
การอุ่นเตา
หลังจากที่ได้ก่อเตาเรียบร้อยแล้ว ควรอุ่นเตาตามอัตราการเพิ่มของอุณหภูมิเพื่อไม่ให้เกิดการแตกร้าวบริเวณแนวของปูนทนไฟ เนื่องจากการหดตัวอย่างรวดเร็ว
ช่วงที่ 1 ปรับอุณหภูมิเพิ่มขั้น 30-50 องศาเซลเซียส /ชั่วโมง
ช่วงที่ 2 รักษาอุณหภูมิที่ 560 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 5 ชั่วโมง
ช่วงที่ 3 ปรับอุณหภูมิเพิ่มขี้น 30-50 องศาเซลเซียส/ชั่วโมง จนถีงอุณหภูมิ